برنامه آمریکا برای جلوگیری از تغییر در نظم جهانی چیست؟

به گزارش سبحان ، در سال های اخیر بارها عبارت «تغییر نظم جهانی» را از زبان اندیشمندان و مقامات سیاسی از غرب تا شرق شنیده ایم. می توان گفت امروز همگان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که سلطه تک جانبه آمریکا در حال افول است و جهان به سمت چندجانبه گرایی در حال حرکت است.

در این نظم جدید کشورهایی چون چین، روسیه و ایران قدرت آمریکا را به چالش می کشند. نگرانی آمریکا از تغییر نظم موجود به حدی است که در سال های اخیر در اسناد راهبرد امنیت ملی خود بارها به نام این کشورها به عنوان چالش و نگرانی اشاره کرده و چین را رسما کشوری دانسته که به دنبال تغییر نظم جهانی است.

فارن افرز به تازگی در یادداشتی مفصل به تفاوت دیدگاه چین و آمریکا درباره نظم جهانی پرداخته است. در این یادداشت آمده است در حالی که آمریکا به دنبال حفظ نظم کنونی و سلطه خودش بر جهان است، چین همراه با متحدانش به دنبال تغییر این نظم هستند.

تحلیلگران چینی می گویند اقدام آمریکا و متحدانش در ایجاد محدودیت برای صادرات فناوری های خاص به چین شبیه به کاری است که آن ها در محدودسازی فناوری هسته ای ایران انجام می دهند. آمریکا می خواهد خودش بر لبه فناوری و علم بماند و مانع از پیشرفت کشورهای دیگر می شود.

هرچند چین با اقداماتی چون ابتکار راه ابریشم نوین (یک جاده، یک کمربند) و گسترش سازمان همکاری شانگهای در حال افزایش نفوذ و قدرت خود است، کار برای این کشورهمچنان دشوار است.

از یک سو ژاپن، کره جنوبی و فیلیپن در همسایگی چین بسیار به آمریکا نزدیک هستند و اتفاقا با پیمان هایی چون آکس AUKUS در جبهه مقابله غرب علیه چین قرار گرفته اند. از طرف دیگر هم در سال های اخیر گرایش ضد چینی در برخی کشورهای آفریقایی راه افتاده و تلاش می شود اقدامات چین در این کشورها را نوعی استعمارگری معرفی کرد.

چنین مسائلی کار را برای چین سخت می کند اما امروزه کشورها بیش از پیش به هم وابسته هستند و تاثیر چین بر اقتصاد و تولید دنیا سبب می شود غرب نتواند چین را کنار بگذارد. از طرف دیگر امروز دیگر مثل دوران جنگ سرد نیست که جهان دوقطبی باشد و کشورهای عضو در جنبش عدم تعهد تنها یک درصد از تولید ناخالص داخلی دنیا را تشکیل می داد؛ امروزه 15 درصد از تولید ناخالص داخلی دنیا متعلق به کشورهاست.

در این یادداشت فارن افرز به جنگ اوکراین نیز به عنوان ابزار آمریکا برای حفظ نظم کنونی اشاره شده است. چین نگران است پس از اوکراین، نوبت به جنگ در تایوان برسد. در واقع چین معتفد است به جنگ کشاندن روسیه و چین، گامی در جهت مهار چین و روسیه است.

شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در پایان سفر خود به مسکو به پوتین، همتای روس خود گفت:"اکنون تغییراتی به وجود آمده که در 100 سال اخیر مثل آن را ندیده بودیم و ما با هم همان کسانی هستیم که این تغییرات را راهبری می کنیم." پوتین هم در پاسخ لبخندی زد و گفت موافقم.

حال باید دید در ادامه راه مبارزه میان چین و آمریکا بر سر نظم جهانی به کجا خواهد رسید و آمریکا تا کجا و تا چه اندازه می تواند نظم مدنظر خود را حفظ کند.