کدام افراد از خانواده بنی‌هاشم در کربلا به شهادت رسیدند یا اسیر شدند؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری سبحان ، واقعه عاشورا به شهادت امام حسین (ع) و یاران آن حضرت ختم نشد؛ این فاجعه که عالم را عزادار کرد، با اسارت خانواده امام ادامه پیدا کرد و تا حقانیت و مظلومیت آل‌الله در تاریخ جاودانه باشد.
خبرگزاری سبحان با مرور منابع تاریخ اسلام، به بررسی شهدا و اسرای کربلا از خاندان امام حسین (ع) پرداخته است.
حضرت ام‌البنین (س)
فاطمه کلابیه دختر حزام بن خال ملقب به حضرت ام‌البنین(س) همسر امیرالمؤمنین امام علی(ع) بودند و 4 پسر داشتند که به همین دلیل ایشان را «مادر پسران» نامیده‌اند. این بانوی بزرگوار قطع به یقین در کربلا حضور نداشتند، چراکه می‌گویند زمان واقعه عاشورا ایشان بر دروازه مدینه نشسته بودند و از فضایل اخلاقی فرزندانشان می‌گفتند و بعد از واقعه هم مویه‌کنان فرزندان امیرالمؤمنین علی(ع) را ستایش می‌کردند.
فرزندان امام علی(ع) و حضرت ام‌البنین(س)
عبدالله: عبدالله اولین فرزند امالنبین (س) است که در روز عاشورا به شهادت رسید. سن او در هنگام شهادت 25سال بود.
عثمان: امیرالمؤمنین علی(ع) به خاطر علاقه شدید به «عثمان بن مظعون»، نام فرزندشان را عثمان گذاشتند. عثمان دومین فرزند ام‌البنین(س) است که در روز عاشورا در 19سالگی به شهادت رسید.
جعفر: امیرالمؤمنین علی(ع) به واسطه علاقه و محبتی که به برادرشان «جعفر طیار» داشتند، نام فرزندشان را «جعفر» گذاشتند. جعفر در شجاعت بی‌نظیر بود. امام حسین(ع) خطاب به جعفر گفتند: «به کارزار بشتاب تا تو را مانند دو برادرم (عبدالله و عثمان) شهید ببینم». جعفر نیز هنگام شهادت 19ساله بود.
حضرت عباس(ع): ایشان جوانی دلاور، زیبا و بلندبالا بودند و وقتی سوار اسب میشدند، پا‌هایشان به زمین میرسید و علاوه بر شجاعت، از نظر کمالات روحی و نفسانی نیز بعد از امام حسین(ع) در میان مردان هاشمی اهل بیت بی‌نظیر بودند. حضرت اباالفضل(ع) در جنگهای صفین و نهروان در رکاب پدر بزرگوارشان امیرالمؤمنین(ع) بودند و به خاطر سیمای جذاب و نورانی‌شان، به ایشان «قمر بنی هاشم» می‌گفتند و به دلیل آوردن آب به خیمهها در کربلا به «سقای کربلا» ملقب شدند. حضرت عباس(ع) و 3 برادرشان (عبدالله، عثمان و جعفر) در روز عاشورا امان‌نامه شمر را پاره کردند.
فرزندان حضرت عباس(ع)
لبابه: همسر حضرت عباس(ع) «لبابه» نام داشت و خدا 4 فرزند به آنان داده بود. سند قطعی درباره حضور «لبابه» در کربلا وجود ندارد.
عبیدالله: سند قطعی برای حضورش در کربلا وجود ندارد.
محمد: به گواهی منابع تاریخی در کربلا همراه پدرش، حضرت عباس(ع)، حضور داشت و به شهادت رسید.
فضل: سند قطعی برای حضورش در کربلا وجود ندارد.
قاسم: سند قطعی برای حضورش در کربلا وجود ندارد.
فرزندان امام حسن(ع) در کربلا
حضرت قاسم(ع): نام مادر ایشان رمله بود و زمانی که نوجوانی 13ساله بودند با اصرار بسیار از عمویشان امام حسین(ع) اجازه گرفتند و قبل از رفتن به میدان چنین رجز خواندند: «اگر مرا نمی‌شناسید، بدانید من پسر حسن هستم که او فرزند پیامبر برگزیده و امین خداست. این حسین است که همانند اسیر در میان گروهی از مردم به گروگان گرفته شده. خدا آنان را از بارانش سیراب نکند».
عبدالله: مادرش ام‌ولد کنیز امام حسن(ع) بود. او همراه عمویش امام حسین(ع) از مدینه به کربلا رفت و بعد از شهادت برادرش قاسم(ع) به میدان آمد و جنگید تا به شهادت رسید.
عبدالله: مادرش، دختر شلیل دختر عبدالله است. عبدالله در کربلا نوجوان 11ساله‌ای بود که وقتی عمویش امام حسین(ع) را زخمی و بی یاور دید، خود را به آن حضرت رسانید و گفت: «به خدا قسم از تو جدا نمیشوم». در آن هنگام شمشیری به سوی امام حسین(ع) روانه شد. عبدالله دست خود را سپر شمشیر قرار داد و دستش به پوست آویزان شد و فریاد کشید.
امام حسین(ع) او را در بغل گرفتند و به سینه چسباندند و فرمودند: «بر این مصیبت که بر تو وارد آمده صبر کن و از خداوند طلب خیر نما چراکه خداوند تو را به پدران صالحت ملحق میکند». در این موقع بود که «حرمله بن کامل» تیری به سویش پرتاب کرد و او در دامان عمویش امام حسین(ع) به شهادت رسید.
حضرت زینب(س)
در کربلا حضور داشت و بعد از اسیر شدن خانواده امام حسین(ع) و یارانش، سرپرستی کاروان را بر عهده گرفت.
فرزندان حضرت زینب(س)
محمد: او به اتفاق برادرش «عون» در راه مکه به کربلا در «وادی العقیق» به امام حسین(ع) رسید. وقتی خبر شهادت محمد به پدرش (عبدالله) رسید، گفت: «اگر چه من توفیق یاری حسین را نیافتم ولی با تقدیم پسرانم او را یاری کردم».
عون: او در روز عاشورا بعد از برادرش محمد به میدان رفت و آنقدر شمشیر زد تا به شهادت رسید. خبر شهادت عون که به پدرش (عبدالله) رسید، گفت: «به خدا قسم، شهادت پسرم در رکاب حسین مصیبت مرا آسان میکند».
فرزندان امام حسین(ع) و شهربانو
شهربانو: سند قطعی درباره حضور شهربانو در کربلا نیست. عده‌ای معتقدند شهربانو همان حضرت رباب(س) است.
امام سجاد(ع): علی بن الحسین(ع) در حادثه کربلا 22سال داشتند و آن روز‌ها در بستر بیماری بودند. این موضوع باعث شد ایشان شهید نشوند. امام زین‌العابدین(ع) مصائب و مشکلات بسیاری را در این واقعه متحمل شدند و با سخنرانیهایشان، عبیدالله بن زیاد و یزید بن معاویه را رسوا کردند.
فرزندان امام حسین(ع) و حضرت لیلا(س)
حضرت لیلا: درباره حضور حضرت لیلا(س) در کربلا نقل قول‌های متفاوتی هست. عده‌ای می‌گویند ایشان در کربلا حضور داشتند و گروهی نیز این مسئله را منتفی می‌دانند.
حضرت علی اکبر(ع): ایشان از حیث شجاعت و نبوغ، بهترین یادگار جدشان علی بن ابیطالب(ع) بودند و از لحاظ چهره، تناسب اندام و خوی نیکو و گفتار از همه کس به جد بزرگوارشان پیامبر(ص) شبیهتر بودند. ایشان نخستین شهید بنی‌هاشم بودند که در روز عاشورا پیکرشان را قطعه قطعه کردند. سن ایشان را هنگام شهادت از 18 تا 27سال نقل کرده‌اند.
حضرت رقیه(س): ایشان کودک 3ساله‌ای بودند که در کربلا به اسارت گرفته شدند و در شهر شام زمانی که سر پدر بزرگوارشان را در آغوش گرفته بودند شهید شدند.
فرزندان امام حسین(ع) و حضرت رباب(س)
حضرت رباب(س): در کربلا حضور داشتند و با حضرت زینب(س) به اسارت رفتند.
حضرت علی اصغر(ع): نام ایشان عبدالله بود اما به علی اصغر مشهور شدند؛ کودک شش ماهه‌ای که امام حسین(ع) ایشان را مقابل سپاه دشمن بردند و طلب آب کردند و گفتند: «خودتان این طفل را سیراب کنید و برایم بیاورید». اما دشمن لحظه‌ای درنگ نکرد و حرمله تیر 3شعبه‌ای را در کمان گذاشت و حضرت علی اصغر(ع) روی دستان پدر بزرگوارشان امام حسین(ع) به شهادت رسیدند.
حضرت سکینه(س): ایشان در حادثه کربلا همراه پدرشان حضور داشتند و همراه اسرا و سرهاى شهدا به کوفه و سپس به شام برده شدند و بعد با برادرشان امام زین‌العابدین(ع) به مدینه بازگشتند.
منابع:
- نفس المهموم
- دانشنامه امام حسین (ع)
- اعیان الشیعه
