معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی:
معاون وزیر فرهنگ زبان دولتمردان، قرآنی باشد
به گزارش سبحان، از معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دومین نشست از سلسله نشست های حکمرانی قرآنی با موضوع نظام ارتباطی و اطلاع‌رسانی میان دولتمردان و مردم در حکمرانی قرآنی، شیوه‌های سخن گفتن با مردم از منظر قرآن، نسبت حکمرانی قرآنی و نظام مسائل کشور و راه‌حل‌یابی مسائل کشور و نقش‌پذیری نظام دانشگاهی و اندیشگاهی در تحقق حکمرانی قرآنی روز گذشته، ۲۷ تیر در سالن جلسات معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
علیرضا معاف معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: قرآن ۱۳ بار تعبیر قول را بیان می‌کند و اشاره دارد که با دیگران با زبان نرم، متقن، آسان شده، خوب، پسندیده، متوازن، با عظمت، شایسته، قاطع و مانند آن صحبت کنید. حال سوال این است که چقدر ما و دولتمردان در گفتار خود دقت داریم. در واقع کلیدواژه‌های ما جدید نیست و کلیشه‌ای (تقلیدی) است. ما براساس روان‌شناسی مخاطب با دیگران حرف نمی‌زنیم، مسئولان دولتی، سخنگوی دولت و وزرا باید به ۱۳ قولی که قرآن بیان کرده است، دقت کنند و با هرکسی و مخاطبی با هریک از این بیان‌ها صحبت کنند.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند «حرف خوب داشتن بلاغت نیست بلکه رساندن حرف به مردم، بلاغت است» و معظم له در دیدار طلاب هم بر موضوع تبلیغ تاکید و ۱۳ محور تبلیغ را از زبان قرآن بیان کردند.
در روایت اقدامات دولت درست عمل نکرده ایم
معاف ادامه داد: یکی از عناصر بلاغت این است که گفتمان‌سازی گفتار باید به گوینده بیاید. برای نمونه رئیس جمهوری که خودش با گرایش اشرافی‌گری زندگی می‌کند، وقتی از ساده زیستی صحبت کند، این بیان با او همخوانی نخواهد داشت. در برخورد با مردم باید عقل و درایت را قوت ببخشیم. گاهی روایت ما در جنگ رسانه‌ای و نرم با دشمن پذیرفته نمی‌شود. مثلا دولت سیزدهم در آب‌رسانی به کرمان، یزد، خوزستان، سیستان و بلوچستان و کردستان اتفاق بزرگی را رقم زده اما روایت خوبی از آن بیان نشده است، این دولت در برخی اقدامات، رکورد زده اما گاهی حتی مدافعان دولت هم از این رخدادها غافل هستند و این سخن به آن معناست که ما در روایت رویدادها، حکایت‌ها و اقدامات دولت با مردم درست عمل نکرده‌ایم.
وی افزود: در مواجهه با یک رویداد می توان گفت که ۵۰ درصد از اقدامات یک دولت برای کاری است که انجام می‌دهد اما ۵۰ درصد دیگر آن در مورد تبیین و تبلیغ درست از آن رویداد است. رئیس جمهور و سخنگوی دولت می‌توانند تولید ادراک مثبت یا منفی کنند، امامین انقلاب نیز همیشه با ادراک مثبت «می‌توانیم»، «می‌شود» و «خواهیم کرد» امید را به جامعه تزریق می‌کنند. در قرآن نیز به این موضوع بسیار اشاره شده است.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: این که ما از یک روایت چگونه حرف بزنیم، مهم است. رهبر معظم انقلاب از یک اتفاق سخت نیز روایت مثبت ارائه می‌کنند و جالب است برخی تلاش می کنند تا از یک روایت مثبت، روایتی منفی ارائه دهند. مثلا در موضوع مهمونی ۱۰ کیلومتری غدیر یک اتفاق بزرگ رخ داد و برخی، هیچ یک از ابعاد این جشن را تبیین نکردند و فقط به موضوع ترافیک آن پرداختند، ترافیکی که هر روز در تهران شاهد آن هستیم.
برای حرف زدن با مردم نیازمند یک ادبیات مهربان و زبان ساده هستیم
وی افزود: ما توانسته ایم بسیاری از شخصیت‌های مهم سیاسی را که در زندان بودند، با زبان نرم آزاد کنیم ولی در مقابل، در کف خیابان با مردم با زبان سخت حرف می‌زنیم. مردم باید در همه موارد قانع شوند و ما به یک ادبیات مهربان و زبان ساده با مردم نیاز داریم تا مردم احساس آرامش کنند.
ضرورت نظام جامع رسانه ای بر اساس قرآن و روایات
معاف با بیان اینکه دولت باید در مواجهه با دوگانه‌ها، بهتر عمل کند، اظهار کرد: جریان نفاق ۳۰ سال با یک روش به پیش رفته و در دوگانه‌ها ما را به راحتی در طرف اشتباه قرار می‌دهد. مثلا در مورد فیلترینگ ما را در طرف مساله پاک کن و خود را در طرف مسال حل کن قرار داد. دولت ما باید روش طرف مقابل خود را بداند، دوگانه‌های درست باید بسازیم و طرف درست دوگانه بنشینیم و برای این کار باید نظام درست جامع رسانه‌ای میان دولتمردان، رسانه‌ها و مردم بسازیم. در واقع باید یک نظام جامع رسانه‌ای براساس قرآن و روایات اهل‌بیت(ع) را بسازیم.
نیازمند یک نظام‌سازی در مورد بیان موضوعات مختلف هستیم
علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت گفت: وقتی رئیس جمهور پیشنهاد سخنگویی دولت را به بنده داد، تلاش کردم به منابع مربوط به سخنگویی از منظر قرآن و روایت رجوع کنم که به ۱۳ قول ذکر شده در قرآن رسیدم. البته تحصیلات بنده در رشته حقوق عمومی است و اندیشمندان این رشته تلاش می کنند تا ساختارهای دولت در تعامل با مردم را بهتر طراحی کنند. معمولا ما که نگاه اعتقادی در رشته حقوق عمومی داریم، بر این باوریم که در ساختارسازی اسلامی کاری نکرده‌ایم و آخرین مورد همان ولایت فقیه امام راحل است.
وی افزود: ما انقلاب سیاسی داشته‌ایم و سعی کردیم حاکمیت اسلام و خدا را پیاده‌سازی کنیم اما سوال این است که این حاکمیت را چطور پیاده‌سازی کنیم. امام راحل ولایت فقیه را پیاده کرد اما بعد از آن اتفاقی نیافتاده است، البته اولین مجلس خبرگان رهبری نیز یک قانون اساسی را با اشراف امام راحل طراحی کردند اما نظام‌سازی اسلامی مبتنی بر تفکر دینی و اسلامی نداریم که یکی از موضوعات آن همین ارتباطات رسانه‌ای ما است و امروز نیاز است در این حوزه دانشگاهیان، حوزویان و نخبگان ورود کنند.
بهادری جهرمی تصریح کرد: سرعت در روایت موضوعی است که در حال حاضر از دقت در روایت پیشی گرفته است. در حال حاضر این سوال به وجود می‌آید که روش ما با یک رسانه غربی که اسلامی برخورد نمی‌کند تا چه اندازه تفاوت دارد. ما از دو منظر باید به این موضوع بپردازیم، ابتدا حوزه اکتشاف و نظام‌سازی و اینکه بدانیم الگوی عملکرد مطلوب و قرآنی ما چه چیزی است و دوم اینکه تبیین و ترویج الگوی فوق چگونه است و بسیاری از مفاهیم وجود دارد که یک مقام سیاسی نمی‌تواند آن را بیان کند. زیرا ممکن است آن را خراب کند.
وی افزود: گاهی یک نهاد رسمی یا غیررسمی در بیان برخی موضوعات، تفرقه‌آفرینی می‌کند. بخش‌های بسیاری از مسیر اطلاع‌رسانی و گفت‌وگوی حاکمیت و مردم از بسترهای غیررسمی می‌گذرد و بازیگران و افراد موثر غیرحاکمیتی موضوع را بیان می‌کنند. بنا بر این تبلیغ و ترویج هم در کنار نظام‌سازی اتفاق مهمی است که باید به آن توجه کنیم تا بتوانیم در مناسبت‌های مختلف بهره درستی از موضوعات ببریم.
دبیر هیات دولت ادامه داد: بسیاری از موضوعات در قرآن با ارائه روش به ما رسیده است ولی آن را استخراج نکرده‌ایم. در قرآن خداوند می‌گوید وقتی کسی را نسبت به موضوعی آگاه نکنید، حتی پیامبر هم باشد شما را همراهی نمی‌کند. البته مواردی پیش می‌آید که نباید بگوییم یا با روشی بگوییم که خسارت کمتری داشته باشد، همچون داستان حضرت یوسف(ع) که نباید خیلی از موضوعات را به برادران خود می‌گفت.
بهادری جهرمی ادامه داد: در اغتشاشات اخیر جلسه‌ای برگزار شد مبنی بر اینکه آیا موضع‌گیری نسبت به این اغتشاشات داشته باشیم یا خیر، در این میان اگر ما از قبل یک نظام‌سازی داشته باشیم پاسخ و اجماع بر سر یک موضوع راحت‌تر می‌شود و وقتی محور وحدت، قرآن باشد نه تنها مردم بلکه با امت اسلامی هم می‌توانیم صحبت کنیم.
دولت مردم را نسبت به اقدامات خود توجیه کند
حجت‌الاسلام غلامرضا قاسمیان رئیس مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی گفت: در قرآن هیچگاه بیان شکست را نداریم، در جنگ احد هم قرآن از توجه نکردن به دشمن صحبت می‌کند و بیانی از شکست ندارد و حتی بلافاصله از جبران این اتفاق حرف می‌زند.
وی افزود: قرآن در روایت‌گری، تبیین و تبلیغ آن، حواشی را نقل نمی‌کند. مثلا در جنگ احزاب در حالی که قرآن اصلا به موضوع خندق توجه ندارد، به جمع شدن احزاب اشاره می‌دهد و خدا در مورد این جنگ، همه را به همبستگی احزاب به سمت خودش اشاره می‌دهد و مخاطب را متوجه می‌کند. این سبک سخن گفتن قرآن، بسیار مهم است، همچنین روایاتی که در قرآن می‌خوانیم و تبیین و تبلیغ که انجام می‌دهد، بر اساس سنت هاست که پدیده‌هایی را هم به وجود می‌آورد.
قاسمیان ابراز کرد: در یک جلسه از طراحان حمله به عین الاسد این سوال را پرسیدیم که این چه انتقامی بود که شما گرفتید، سپس دوستان را به روش قرآنی ارجاع دادیم که قرآن می‌گوید شما هرکسی را بزنید، فرار می‌کند و ما از ظرفیت‌های دینی، سنن اخلاقی و اعتقادی در جنبه‌های حکمرانی استفاده نمی‌کنیم،.
وی ادامه داد: محققان یک پژوهشگاه در مورد موضوع چک در ایران تحقیق کرده و به این نتیجه رسیده بودند که ۶۰ درصد مردم ایران به دلیل پایبندی به عهد، چک‌های خود را پاس می‌کنند. این موضوع بسیار مهم است که مردم ما پایبند به اسلام و احکام هستند.
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: بار تبلیغ را به دوش دولتمردان گذاشته‌ایم در حالی که رهبری همیشه از حلقه میانی صحبت می‌کنند. جدای از این موضوع صراحت در کلام هم مهم است، تنها کسی که در مورد همه موضوعات به صراحت صحبت می‌کند، رهبر معظم انقلاب هستند و بقیه سعی می‌کنند خط قرمزها را رعایت کنند در حالی که اینگونه نباید باشیم.
قاسمیان ادامه داد: تاثیر در کلام نیز مهم است، برای نمونه در دفاع مقدس ۵۰۰ هزار نفر به میدان مبارزه رفتند اما همین جمعیت کل کشور را متاثر کرده بودند. زیرا پای جهاد در میان بود. امروز یکی از مشکلات ما در حقیقت مساله پیام‌رسانی است. دولتمردان با رسانه‌های خود تلاش می‌کنند پیام خود را برسانند در حالی که ارتباط مستقیم با مردم بسیار مهم است.
